Pochodzenie i wiek wczesnopaleozoicznych sekwencji wulkaniczno-osadowych z bloku przedsudeckiego


Pasmo Kamieńca Ząbkowickiego (PKZ) i metamorfik Doboszowic (MD) odsłaniają fragment przedwaryscyjskiej pokrywy wulkaniczno-osadowej zachowanej na bloku przedsudeckim w północno-wschodniej części Masywu Czeskiego.

W pracy opisano wiek detrytycznych i magmowych ziaren cyrkonu oraz skład chemiczny próbek skał pochodzących z PKZ i MD. Celem badań było lepsze zrozumienie ewolucji wczesnopaleozoicznego obrzeżenia Gondwany. Widma wiekowe przeanalizowanych ziaren cyrkonu reprezentują dwie grupy najmłodszych ziaren różniące się maksymalnym wiekiem depozycji. Paragnejsy z MD wykazują maksymalny wiek depozycji wynoszący 456 milionów lat (Ma), podczas gdy łupki łyszczykowe z PKZ wykazują maksymalny wiek depozycji wynoszący 529 Ma. Starsze grupy wiekowe wiekowe w obu przeanalizowanych zestawach próbek są reprezentowane przez neoproterozoik i rzadziej przez paleoproterozoik i archaik. W przebadanych próbkach udokumentowano również występowanie stosunbkowo młodych ziaren cyrkonu powstałych w trakcie metamorfizmu o wieku ok. 330 Ma.

Przedstawione dane wskazują, że badane sukcesje skalne pochodziły z niszczenia orogenu kadomskiego i osadzały się w basenach, które rozwinęły się na krawędzi Gondwany. Nasze wyniki potwierdzają sugestię, że krystaliczne podłoże we wschodniej części bloku przedsudeckiego ma powinowactwo do pasa transsaharyjskiego lub kratonu zachodnioafrykańskiego i było częścią silnie wycienionego szelfu Gondwany. Końcowy etap ewolucji badanych sukcesji był związany z waryscyjskim metamorfizmem o wieku ok. 330 Ma. Przedstawione dane wspierają koncepcję, że szew oddzielający domenę brunowistuliańską od reszty terranów pochodzących z Gondwany nie jest związany z zamknięciem Oceanu Reicznego i stanowi strukturę o znaczeniu lokalnym.


Dr hab. Jacek Szczepański, prof. UWr. jest kierownikiem Zakładu Geologii Fizycznej. Jego zainteresowania badawcze związane są przede wszystkim z opisaniem ewolucji tektonometamorficznej orogenów przy użyciu szeregu metod petrologicznych, w tym konwencjonalnej geotermobarometrii, modelowania termodynamicznego, elastobarometrii i analizy mikrostrukturalnej. Drugi obszar jego zainteresowań obejmuje śledzenie pochodzenia materiału detrytycznego przy użyciu analizy składu chemicznego skał oraz wieku cyrkonów detrytycznych.

Więcej informacji o artykule:

Szczepański J, Kaszuba G, Anczkiewicz R, Ilnicki S (2023) Provenance of the early Palaeozoic volcano-sedimentary successions from eastern part of the Central Sudetes: implications for the tectonic evolution of the NE Bohemian Massif. Geological Magazine 160:1498–1534. https://doi.org/10.1017/S0016756823000523

Projekt "Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego 2018-2022" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego

NEWSLETTER