Cyrkon ujawnia skomplikowaną historią kambryjskiego łuku Virisen w Skandynawii


Ten krótki artykuł przedstawia wyniki badań nad cyrkonem znalezionym w skale pochodzenia wulkanicznego (metaandezycie) z formacji Ankarede w kompleksie Köli w skandynawskich kaledonidach. Wcześniejsze datowania metodą U-Pb wykazały, że wiek cyrkonu rozciąga się od około 520 do 480 milionów lat, a średni wiek jąder ziaren wynosi około 491 ± 3 miliony lat.

Dzięki nowoczesnym technikom obrazowania – takim jak katodoluminescencja i obrazowanie BSE i mapy składu chemicznego – naukowcy odkryli, że każde ziarno cyrkonu składa się z trzech wyraźnych stref: i)jądra o pochodzeniu magmowym, ii)otoczki również magmowej, ale nieco różniącej się składem chemicznym iii)zewnętrznej warstwy (obrzeża), która została uszkodzona przez rozpad promieniotwórczy i zmieniona pod wpływem fluidów.

Te obserwacje pokazują, że historia cyrkonu jest bardziej złożona, niż się wcześniej wydawało i prawdopodobnie zapisuje 2 epizody magmowe o różnym chemizmie. Procesy wzrostu i późniejszych przemian minerału wpłynęły na pojawienie się anomalnie starszych wieków w zewnętrznej części cyrkonu. Badania te podkreślają, jak ważna jest szczegółowa analiza cyrkonu, która w tym przypadku pozwala zrozumieć, jaka była charakterystyka łuku Virisen w czasie zarówno aktywności magmowej, jak i przemian metamorficznych.


dr inż. Grzegorz Ziemniak – adiunkt w Zakładzie Geologii Fizycznej Instytutu zajmuje się naukowo geochronologią i petrologią. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na genezie powstania orogenu kaledońskiego w obszarach arktycznych oraz prekambryjskim podłożu obszarów polarnych.

Więcej informacji o artykule:

Walczak, K.A.., Włodek, A., Cuthbert, S., Carter, I.S.M.. & Ziemniak, G. (2025). Long story encrypted in a small grain – zircon from meta-andesite in the Lower Köli Nappes reveals a complex history of the Virisen Arc Terrane, Scandinavian Caledonides, Sweden. Mineralogia 56 (1), 34-43.

Projekt "Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego 2018-2022" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego

NEWSLETTER