Kambryjska konwergencja na obrzeżeniu Baltiki – Góry Świętokrzyskie

Artykuł zajmuje się problematyką SW obrzeżenia Baltiki w kambrze. Próbki skał wczesnego paleozoiku zostały zebrane w kilku lokalizacjach w Górach Świętokrzyskim celem sprawdzenia pochodzenia materiału okruchowego przy użyciu geochronologii cyrkonów detrytycznych oraz zbadania mik powstałych w niskich warunkach metamorfizmu metodą Ar-Ar. Dla wszystkich przeanalizowanych próbek wiek depozycji (kambr-ordowik) jest zbliżony do maksymalnego wieku depozycji określonego przez wiek detrytycznych cyrkonów co sugeruje powstanie skał przy aktywnej krawędzi kontynentu. Badania białej miki pozwoliły zdefiniować jej dwie populacje: 537 ± 1 Ma – pochodzenia detrytycznego oraz c. 510 ± 4.4 Ma – pochodzenia metamorficznego. Młodszy z wieków jest pierwszym bezwzględnym geochronologicznie określeniem najstarszej fazy deformacji w Górach Świętokrzyskich – fazy sandomierskiej. Jednocześnie obie metody geochronologiczne wskazują na istnienie we wczesnym kambrze łuku sandomierskiego – aktywnej krawędzi SW Baltiki powstałej w wyniku subdukcji oceanu Mirovoi.
dr inż. Grzegorz Ziemniak – adiunkt w Zakładzie Geologii Fizycznej Instytutu zajmuje się naukowo geochronologią i petrologią. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na genezie powstania orogenu kaledońskiego w obszarach arktycznych oraz prekambryjskim podłożu obszarów polarnych.
Więcej informacji o artykule:
Callegari, R., Mazur, S., McClelland, W. C., Barnes, C. J., Ziemniak, G., Kośmińska, K., & Majka, J. (2025). Middle Cambrian convergence at the southwestern Baltica margin, Holy Cross Mts., Poland, and its significance for reconstructions of early Gondwana. Geoscience Frontiers, 16(2), 101972.