W dniach 8 – 12 maja nasz Instytut zorganizował kolejną edycję warsztatów „The Wrocław Workshop of Geology„, tym razem na Pomorzu Zachodnim i Gdańskim. Warsztaty te były finansowane w ramach projektu Zintegrowany Program Rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego 2018 – 2022, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Priorytet III, Działanie 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych, Program Operacyjny Wiedza i Rozwój).

Pierwszy dzień zajęć upłynął nam na wyjeździe tematycznym pod tytułem „Budowa geologiczna wału pomorskiego” poprowadził dla nas prof. Bernard Cedro z Uniwersytetu Szczecińskiego, który jest Absolwentem naszej Wrocławskiej Geologii oraz byłym Prezesem naszego Studenckiego Koła Naukowego Geologów. Podczas ćwiczeń terenowych zobaczyliśmy odsłonięcia skał mezozoicznych wału pomorskiego, w tym wapieni jurajskich oraz horyzontów glaukonitowych w Kłębach oraz Czarnogłowach. To najdalej na północ znajdujące się autochtoniczne odsłonięcia skał niekenozoicznych w Polsce! Nasi Studenci znaleźli na hałdach pogórniczych liczne skamieniałości ramienionogów, małży, ślimaków i nie tylko. Następnie dzięki gościnności Pracowników Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych mogliśmy zwiedzić Geocentrum w Szczecinie wraz z Muzeum Geologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, gdzie zobaczyliśmy imponującą kolekcję skał pokazujących bogatą historię geologiczną Pomorza Zachodniego, w tym kolekcję tzw. kul szczecińskich, które chyba wzbudziły największe zainteresowanie wśród naszych studentów. Po Muzeum oprowadził nas jego Kierownik, dr Robert Woziński, któremu serdecznie dziękujemy za gościnę.

Drugi dzień objął zajęcia w uzdrowisku Połczyn Zdrój, gdzie zajmowaliśmy się zagadnieniami wód leczniczych i borowiny. Zgodnie z rzymską zasadą salus per aquam te materiały geologiczne są powszechnie używane w uzdrowiskach do kuracji leczniczych. Po połczyńskim uzdrowisku i jego obiektach geologicznych oprowadzili nas geolog uzdrowiska Michał Kamiński, Absolwent naszej Wrocławskiej Geologii oraz Krzysztof Kalitka, który jest kierownikiem ruchu tutejszych zakładów górniczych. Naszym pierwszym celem była połczyńska kopalnia torfu leczniczego (borowiny) Bronowo, zlokalizowana w krajobrazowo bardzo pięknym terenie z urozmaiconą rzeźbą polodowcową. W kopalni zobaczyliśmy ciekawy system eksploatacji torfu za pomocą urządzenia, które „nabija” kolejne jego fragmenty, a nasi Studenci pobrali fragment profilu pokładu torfowego za pomocą próbnika badawczego. Piękny krajobraz polodowcowy stał się inspiracją dla wykładu dr. Artura Sobczyka, który przypomniał naszym studentom o najważniejszych elementach morfologii terenu zmienionego geomorfologicznie przez lądolód. Przypomnieliśmy sobie dzięki temu o ozach, kemach, sandrach i pradolinach. Następnie udaliśmy się głównego budynku uzdrowiskowego, gdzie zobaczyliśmy proces przeróbki torfu i jego zastosowanie w zabiegach leczniczych. Naszym ostatnim celem było ujęcie wód leczniczych IG-1, z którego czerpana jest połczyńska solanka na zabiegi inhalacyjne oraz kąpielowe. Woda wydobywana jest z poziomu triasowego z głębokości około 1200 metrów i zawiera w sobie sporo jodu. Co odważniejsi za degustowali także tej wody, która jest wybitnie wysoko zmineralizowana i przez to rozcieńczana przed zaaplikowaniem jej kuracjuszom.

Trzeci dzień ćwiczeń terenowych był przeprowadzony w Gdańsku, gdzie korzystając z gościny Oddziału Geologii Morza PIG-PIB mieliśmy możliwość wysłuchania wykładów dotyczących zagadnień związanych z badaniami geologicznymi na morzu. Wykłady dotyczące ewolucji Morza Bałtyckiego, geologii złóż bursztynu oraz zadań służby geologicznej na obszarach morskich i nadmorskich wygłosili dr Regina Kramarska, Absolwentka naszej Wrocławskiej Geologii i wieloletnia Dyrektor Oddziału oraz dr Wojciech Jegliński, który obecnie szefuje gdańskiemu PIG-PIB. Następnie udaliśmy się do Rafinerii Gdańskiej należącej do PKN Orlen oraz Saudi Aramco, gdzie zobaczyliśmy proces przeróbki ropy naftowej, z której produkowane są paliwa do samochodów i nie tylko. Ostatnim punktem programu była wizyta w Muzeum Bursztynu, gdzie zobaczyliśmy największe na świecie okazy bursztynu oraz piękną kolekcję okazów zawierających inkluzje owadów, a nawet gekona!

Czwarty dzień praktyk był zorganizowany w okolicach Zatoki Puckiej i Półwyspu Helskiego. Geologicznie obszar ten jest niezmiernie ciekawy i bardzo perspektywiczny. Co zobaczyliśmy? Odwiedziliśmy wiertnię KGHM Polska Miedź S.A. w okolicach Pucka, dzięki której Spółka bada pomorskie złoża soli potasowo-magnezowych. W ostatnich latach ceny nawozów potasowych poszybowały w górę, więc pozyskanie nowych źródeł tego surowca stało się koniecznością. W rejonie pomorskim złoża tej soli opierają się na polihalicie, czyli siarczanie K-Mg. I właśnie o uwarunkowaniach złożowych oraz o technice wiertniczej rozmawialiśmy podczas naszej wizyty na wierceniu. Kolejny punkt programu miał miejsce na samym krańcu Polski, na Cyplu Helskim mieliśmy wykład dotyczący sedymentacji plażowej. To właśnie ta sedymentacja pozwala na tworzenie się nagromadzeń skał okruchowych, piasków, które przy sprzyjających warunkach mogą w czasie geologicznym stać się piaskowcami. Aby pokazać mechanizmy tworzenia się plaż, nasz Wykładowca, dr Artur Sobczyk wykopał także niewielki dołek, który nazwaliśmy Hel IG-1. Przy okazji porozmawialiśmy także o samym Helu, którego osady holoceńskie zalegające na podłożu kredowym liczą nawet do 100 m miąższości.

Piątego dnia warsztatów odwiedziliśmy klif orłowski, który oprócz tego, że jest krajobrazowym symbolem Gdyni i Trójmiasta, to jest także świetnym odsłonięciem skalnym, które niestety w szybkim tempie ulega niszczeniu wskutek abrazji. Odsłaniają się tutaj gliny i piaski morenowe pochodzenia polodowcowego, w których znajdują się liczne, często znacznej wielkości otoczaki bardzo różnych skał przywleczonych tu przez lądolód. Dla geologów jednak klif jest okazją do obserwowania całego bogactwa procesów glacitektonicznych, które można zobaczyć w odsłonięciu. Najlepszą ich wizytówką są fałdy, których genezę objaśniał nam dr Artur Sobczyk z naszego Zakładu Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej. Wykład w tym miejscu stał się także okazją do poruszenia tematyki izostatycznego dźwigania się Skandynawii, z czym wiąże się coraz większy napór wód Bałtyku na polskie wybrzeże oraz nawet trzęsienia Ziemi w północnej części naszego kraju.

Zajęcia poprowadzili dr hab. Sebastian Buczyński, dr Grzegorz Lis, dr Magdalena Modelska, dr Artur Sobczyk i dr Piotr Wojtulek. Wzięło w nim udział 20 studentów geologii, inżynierii geologicznej i geografii.