Mechanizmy niszczenia gór płytowych na przykładzie Gór Stołowych w Sudetach
Geneza i uwarunkowania rozwoju rzeźby piaskowcowych skalnych miast przez dekady pozostawały nie w pełni rozpoznane. W najnowszej pracy wieloautorskiego, interdyscyplinarnego zespołu wykazano, że stadium pośrednim rozwoju tego typu rzeźby może być speleogeneza, a sam proces jest uwarunkowany strukturalnie, z rozpuszczaniem spoiwa jako czynnikiem, który przygotowuje piaskowiec do szybkiego rozpadu na pojedyncze ziarna mineralne (arenizacja). Ciąg zdarzeń prowadzących do rozwoju korytarzy skalnych miast rozpoczyna się od wnikania wód opadowych w kwaśne gleby rozwinięte na powierzchni plateau, w szczególności w obrębie uwarunkowanych strukturalnie obniżeń. Dalsze przesączanie się przez porowaty, spękany piaskowiec kwaśnego roztworu glebowego wzbogaconego w mikroorganizmy glebowe sprzyja wydajnemu rozpuszczaniu spoiwa ilastego (kaolinitowego) i kwarcowego (kwarc regeneracyjny). W ten sposób osłabiona chemicznie skała jest podatna na wietrzenie fizyczne, co ostatecznie przyczynia się do postępującego rozpadu skały od dołu, aż do całkowitego zawalenia stropu jaskini i powstania otwartego korytarza.
dr Wojciech Bartz – adiunkt w Zakładzie Petrologii Eksperymentalnej Instytutu. Zajmuje się tematyką związaną z zastosowaniem badań mineralogiczno-petrograficznych m. in. na polu konserwacji i ochrony zabytków. W szczególności w kręgu zainteresowań znajdują się badania proweniencji zabytków kamiennych jak i mineralogii zabytkowych materiałów wiążących, czy tworzyw ceramicznych. Równolegle w kręgu zainteresowań znajduje się problematyka wykorzystania narzędzi badawczych warsztatu mineralogiczno-petrograficznego do monitoringu zanieczyszczeń otaczającego środowiska.
dr hab. Anna Potysz prof. UWr – adiunkt w Zakładzie Petrologii Eksperymentalnej Instytutu zajmuje się naukowo geologią środowiskową oraz geomikrobiologią. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się między innymi na badaniach żużli, obiegu metali w przyrodzie, czy wpływu środowiska na występowanie i zachowanie się bytujących w nim bakterii.
Więcej informacji o artykule:
